آجر فشاری چیست؟ آجرهای فشاری از مهم‌ترین مصالح ساختمانی هستند که از خاک رس تشکیل شده و از دیرباز کاربرد داشته‌اند. این آجرها به‌دلیل ویژگی‌هایی که دارند، با نام‌های آجر زبره و آجر گری نیز شناخته می‌شوند. این آجرها از مواد طبیعی به دست می‌آیند و به‌دلیل فراوانی و روش تولید آسان همواره در دسترس هستند و قیمت پایینی نیز دارند. روش ساخت این آجرها در هر دوره با توجه به پیشرفت ابزارهای تولیدی آن‌ها آسان‌تر از گذشته شده است. همچنین انواع این آجرها روش‌های ساخت و دمای پخت متفاوتی دارند. آجرهای فشاری به‌دلیل استحکام و مقاومت بالا، مصالحی فوق‌العاده برای ساخت ساختمان‌هایی با مقاومت بالا و چیدن فونداسیون هستند و از گذشته تا امروز نقش مهمی در صنعت ساختمان‌سازی داشته‌اند. در ادامه مطلب به طور کامل خواهیم گفت که آجر فشاری چیست و چه کاربردهایی دارد تا برای خرید آجر فشاری اطلاعات کافی داشته باشید؛ با ما همراه باشید.
روش ساخت آجر فشاری چیست؟
آجرهای فشاری نمونه جدیدی از بلوک‌های خاکی قدیمی هستند که از مدت‌ها قبل در ساختمان‌سازی کاربرد داشته‌اند. ترکیب این آجرها عبارت است از: خاک معدنی حدوداً خشک، خاک رس منبسط‌نشده، ماسه، سنگدانه و چسباننده سنگدانه که عموماً سیمان یا آهک است.
آیا می‌دانید مراحل ساخت آجر فشاری چیست؟ برای تولید آجرهای فشاری ابتدا مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها با هم مخلوط و مرطوب می‌شوند. سپس این مواد در دستگاه پرس فولادی ریخته شده و با پرس دستی یا ماشینی فشرده می‌شوند. درنهایت مرحله خشک شدن این مواد صورت می‌گیرد. معمولاً در فرایند فشرده‌سازی حدود 3000 psi (21 مگاپاسکال) فشار اعمال شده و طی این فشار، حجم ماده اولیه حدوداً نصف میشود. انواع پرس‌های آجری عبارت‌اند از: پرس دستی یا ماشینی، گیربکس مکانیکی و هیدرولیک یا پنوماتیک.
انواع آجر فشاری چیست؟
آجر فشاری با توجه به مواد تشکیل‌دهنده، روش برش و مراحل تولید آن به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. این آجرها قرمز یا زرد هستند و رنگشان تابع مواد تشکیل‌دهنده یا دمای پخت آن‌هاست. با افزایش این دما رنگ آجرها روشن‌تر میشود و کیفیتشان افزایش می‌یابد.
آجر فشاری زرد
ماده اصلی آجر فشاری چیست؟ بهتر است بدانید که در این نوع آجر خاک رس و دمای پخت آن بیشتر از آجرهای قرمز است. همچنین این نوع آجر در برابر فرسایش مقاومت بیشتری دارد.
آجر فشاری قرمز
در تولید این نوع آجر از خاک شیل و اکسید آهن استفاده شده که اکسید آهن سبب قرمزی این آجر شده است.
آجر فشاری دستی
تمام مراحل تولید این آجر، از جمله آماده‌سازی گل و قالب‌گیری با دست انجام میشود و از هیچ‌گونه ابزار ماشینی استفاده نمی‌شود. این آجرها در بازار با نام آجرهای زبر نیز شناخته می‌شوند؛ زیرا سطح آن‌ها هموار نیست و کمی زبر است.
آجر فشاری ماشینی
در این روش ابتدا بلوک‌های بزرگی از جنس خاک رس ایجاد و سپس این بلوک‌‌ها با استفاده از دستگاه برش، به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شوند. آجرهای تولیدشده در این روش به‌دلیل برش‌های منظم‌تر توسط دستگاه، سطوح هموارتری دارند.
کاربرد آجر فشاری چیست؟
در گذشته، پایه و اساس مصالح ساختمانی، آجرهای فشاری بودند که در ساخت بخش‌های مختلف مانند دیوارهای باربر ساختمان‌ها، طاق‌های ضربی و دیوارهای جداکننده کاربرد داشتند؛ ولی امروزه به‌دلیل افزایش ارتفاع ساختمان‌ها نمی‌توان برای ساخت دیوارهای چندین متری از آجرهای فشاری استفاده کرد؛ از این‌رو کاربرد آن‌ها تغییر یافته و بیشتر در چیدن فونداسیون و دیوارهایی که وزن سقف و دیوارهای دیگر را تحمل می‌کنند از آن‌ها استفاده میشود. اگر می‌خواهید بدانید که کاربرد آجر فشاری چیست؟ بهتر است در ادااممه مطلب همراه ما باشید.
از کاربردهای آجر فشاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) چیدن دیوارهای کوتاه اطراف محوطه ویلاها
۲) ساخت فونداسیون و زیرکار ساختمان‌ها به‌دلیل استحکام بالای این آجرها
۳) استفاده در ساخت دیوارهای باربر که وزن سقف را تحمل می‌کنند.
تعداد آجر به کاربرده شده در هر متر مربع دیوار ۳۵ سانتی
تعداد آجری که در دیوارچینی به کار برده میشود، به ضخامت دیوار و همچنین ابعاد آجر بستگی دارد؛ برای مثال، اگر شما بخواهید دیواری با ضخامت ۳۵ سانتی‌متر بسازید باید تعداد آجرهایی را که در نمای دیوار می‌بینید ۳ برابر کنید؛ زیرا در سراسر ضخامت دیوار ۳ عدد آجر چیده میشود. در هر تن از آجرهای فشاری ۳۵۰ تا ۵۰۰ عدد آجر وجود دارد. وزن آجرهای فشاری حدوداً ۲.۵ کیلوگرم و ابعاد آن معمولاً ۵.۵ ×۱۱× ۲۲ سانتی‌متر است؛ البته این آجرها ابعاد مختلفی مانند ۵× ۱۰ × ۲۲ یا ۴× ۱۱ × ۲۲ و حتی ۳× ۱۱× ۲۲ نیز دارند. در ادامه تعداد آجرهای استفاده‌شده در انواع دیوارها بیان شده است:
- در دیوارهایی با ضخامت ۱۱ سانتی‌متر، ۷۰ عدد آجر در هر متر مربع دیوار
- در دیوارهایی با ضخامت ۲۰ سانتی‌متر، ۱۳۰ آجر در هر متر مربع
- در دیوارهایی با ضخامت ۳۵ سانتی‌متر، ۲۱۷ عدد آجر در هر متر مربع دیوار
مزایای آجر فشاری چیست؟
آجرهای متفاوتی در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند؛ اما مزایای استفاده از آجر فشاری چیست؟ در ادامه به توضیح این مزایا خواهیم پرداخت.
۱) به ملات بسیار ناچیزی در ساخت دیوار با آجر فشاری نیاز است؛ بنابراین هزینه مواد کاهش می‌یابد.
۲) این آجرها از مواد کاملاً طبیعی و غیرسمی تشکیل شده‌اند و گاز از آن‌ها خارج نمی‌شود. تنها در صورتی که مواد رادیواکتیو طبیعی در آن‌ها وجود داشته باشد، گازهای نجیب بی‌اثر شیمیایی مانند هلیوم یا رادون از آن‌ها خارج میشود.
۳) آجرهای فشاری مقاومت بالایی در برابر صدا دارند؛ از این‌رو می‌توان از آن‌ها در محله‌های شلوغ و مناطق مسکونی که در مجاورت مکان‌های عمومی پرتردد قرار دارند استفاده کرد. با وجود این آجرها نیازی به هزینه اضافی برای خرید عایق صدا ندارید.
۴) حفظ سلامت: این آجرها مواد سلولزی ندارند؛ بنابراین درون آن‌ها کپک رشد نمی‌کند. همچنین به‌دلیل فشردگی و تراکم بالا، اجازه ورود و تکثیر حشرات و آفات را نمی‌دهد؛ بنابراین هیچ‌گونه آسیبی به سلامتی انسان وارد نمی‌کند.
۵) این آجرها به‌دلیل داشتن خاک نسوز در برابر آتش مقاوم هستند و مانع سوختن دیوار می‌شوند.
۶) این آجرها پایداری فراوانی در برابر تخریب دارند و می‌توانند برای مدت زیادی ماندگار بمانند.
۷) مقاومت فشاری این آجرها بالا و حدود ۱۰ تا ۴۰ مگا پاسکال است؛ بنابراین در برابر ضربه و خردشدگی مقاوم هستند.
۸) آجرهای فشاری به‌دلیل روش تولید راحت، همیشه در دسترس هستند. علاوه بر این موارد، قیمت این آجرها نیز بسیار ارزان است.
۹) این آجرها چسبندگی خوبی به ملات و سیمان دارند و استفاده از آن‌ها در ساختمان‌سازی بسیار آسان است.
در ادامه خواهیم گفت که معایب آجر فشاری چیست و هنگام استفاده از آن به چه نکاتی باید توجه داشته باشید.
معایب آجر فشاری چیست؟
آجر فشاری در کنار مزایای بسیاری که دارد شامل معایبی نیز میشود. در ادامه خواهیم گفت که معایب استفاده از آجر فشاری چیست؟
۱) تولید این آجرها مدتی طول می‌کشد؛ زیرا برای خشک شدن آن‌ها پس از فشرده‌سازی به گذشت زمان نیاز است.
۲) برای ساخت آن‌ها بررسی میزان رطوبت بسیار مهم است؛ زیرا اگر رطوبت کمی داشته باشند، در فرایند فشرده‌سازی فرومی‌ریزند و اگر رطوبت زیادی داشته باشند، به شکل جامد درنمی‌آیند.
۳) یکی از مشکلات این آجر نگرانی بابت فرسایش آن در مناطق بارانی و بادی است که برای افزایش مقاومت این آجرها در برابر فرسایش، می‌توان از گچ و مواد دیگر روی آن استفاده کرد.
۴) در مراحل ساخت این آجرها به جریان برق برای دستگاه‌های فشرده‌سازی نیاز است که این امر سبب افزایش مصرف برق میشود.
۵) آجرهای فشاری رسانای حرارتی خوبی هستند؛ بنابراین برای ساخت ساختمان‌هایی که در شهرهای سردسیر قرار دارند مناسب نیستند و نمی‌توانند گرمای داخل را حفظ کنند.
۶) با توجه به وزن بالای این آجرها، نمی‌توان از آن‌ها برای ساخت دیوارهای بلند و سقف‌های وسیع استفاده کرد؛ بنابراین در ساخت دیوارهای کوتاه یک طبقه و ایجاد فونداسیون از این آجرها استفاده می‌َ‌شود.
۷) شناسایی خاک مناسب برای ساخت این آجرها به افراد ماهر نیاز دارد؛ در غیر این صورت این آجرها کیفیت پایینی خواهند داشت.
۸) در این آجرها استحکام کششی به مقاومت فشاری کم است و این امر سبب ایجاد محدودیت در ساخت با این آجرها میشود.
۹) این آجرهای فشاری درصورت تماس طولانی‌مدت با آب، استحکام و مقاومت خود را از دست می‌دهند و خرد می‌شوند. گاهی اوقات این موضوع می‌تواند سبب خرد شدن و ازهم‌پاشیدگی کامل این آجرها شود.
۱۰) در تمام مراحل ساخت آجرهای فشاری نیاز به بررسی کیفیت محصول به‌دست‌آمده برای جلوگیری از تولید محصولات با کیفیت پایین است.
۱۱) یکی از ویژگی‌های آجرهای فشاری انبساط حرارتی است؛ به‌گونه‌ای گه حجم آن‌ها در گرما کمی افزایش پیدا می‌کند که این امر موجب ایجاد ترک روی آجر میشود.
۱۲) برای تولید این آجر نیروی کار ماهر کمی وجود دارد؛ زیرا مراحل ساخت آن نسبتاً سخت است.
نتیجه‌گیری
آجر فشاری چیست؟ آجرهای فشاری از خاک رس و آب، تحت فشار بالای مکانیکی دستگاه‌های پرس تشکیل می‌شوند. این آجرها مقاومت بالایی دارند و در مکان‌هایی که به تحمل وزن بالا و استحکام زیاد نیاز است، استفاده می‌شوند. آجرهای فشاری رنگ و اندازه‌های مختلف دارند و با توجه به قیمت پایین و دسترسی بالایی که دارند، از دیرباز به‌وفور کاربرد داشتند. این آجرها از برش بلوک‌های بزرگ‌تر توسط دستگاه‌ها تولید می‌شوند. با توجه به نوع نیاز خود و دمای منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید، می‌توانید آجر مورد نیاز خود را به‌راحتی تهیه کنید. در این مطلب به بررسی مزایا و معایب آجر فشاری پرداختیم و گفتیم که کاربرد آجر فشاری چیست و چگونه ساخته میشود.