منظور از بندکشی آجر، پر کردن فاصله اضافی بین آجرنماهای ساختمانها است. بندکشی آجرها به کمک نوعی ملات مخصوص بندکشی انجام می‌گیرد. البته انجام مراحل بندکشی آجرها باید به گونه‌ای باشد که آب و رطوبت موجود در ملات مخصوص بندکشی به داخل ساختمانها نفوذ نکند و سبب آسیب نشود. فلذا بهترین نوع ملاتی که جهت بندکشی ساختمانها باید مورد استفاده قرار گیرد، ملات ریزدانه است.
در این مقاله ابتدا در مورد انواع بندکشی آجر توضیح داده می‌شود. سپس انواع ملات برای بندکشی آجر مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نهایت نیز در باب برخی از نکات مهم در بندکشی آجرها توضیح داده می‌شود.
انواع بندکشی آجر
بندکشی آجرهای ساختمانی دارای انواع مختلفی هستند که بسته به نوع ساختمان و تشخیص معمار، هر کدام از این انواع مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین انواع بندکشی آجر عبارتند از:
بندکشی توپر یا صاف
یکی از انواع بندکشی آجر، بندکشی توپر یا صاف بوده که بسیار رایج و کاربردی نیز است. در این روش بندکشی به وسیله قلم بندکشی و یا ماله بندکشی، درزهای موجود بین آجرهای ساختمانی را به صورت کاملا صاف و خطی با ملات پر می‌کنند.
این نوع بندکشی آجر تاثیر بالایی در استحکام‌سازی ساختمانها دارد، چراکه تمامی درزهای خالی مابین آجرها کاملا با ملات پوشش داده می‌شوند.
بندکشی گونیا
بندکشی گونیا، نوعی از بندکشی آجر بوده و بیشترین موارد استفاده آن برای بندکشی فضای داخلی ساختمانها است. در این نوع بندکشی آجر، برای فشردگی ملات و یا پودرهای بندکشی از ابزاری با لبه مربعی شکل استفاده می‌کنند. دقت و مهارت، هر دو لازمه این نوع بندکشی هستند. چراکه بایستی بندکشی به صورت کاملا یکنواخت انجام شود.
بندکشی به شکل برجسته (Tuck pointing)
بندکشی ساختمان به شکل برجسته نیز نوعی دیگر از انواع بندکشی آجر و قابل استفاده در بناهای جدید و قدیمی است. نحوه استفاده از این نوع بندکشی آجر به این صورت است که ملات بین درزهای فرو رفته آجرها ریخته می‌شود. پس از این اقدام باید بالافاصله تا زمانی‌که ملات مرطوب است یک شیار و یا شکاف باریک با عرض 5 میلی‌متر و عمق 3 میلی‌متر را روی قسمت مرکزی بندها ایجاد کرد. در نهایت نیز بایستی این شکاف‌ها بوسیله بتونه‌های آهکی پر شوند.
بندکشی ساختمان V شکل
یکی دیگر از انواع بندکشی آجر، بند کشی V شکل است. علت نام گذاری این نوع بندکشی به دلیل شکل ظاهری این نوع بندکشی است که در نمای بیرونی سطح دیوار طرح V شکل ایجاد می‌شود.
بندکشی شیب داخلی
نوع دیگری از انواع بندکشی آجرهای ساختمانی، بندکشی شیب داخلی است. از این نوع روش بندکشی، برای دیوارهای معمولی استفاده می‌شود. لازم است که جهت سهولت بندکشی شیب داخلی، فردی در قسمت داخلی دیوار قرار بگیرد. در این نوع بندکشی قسمت لبه پایینی بند، عقب‌تر از آجرها قرار می‌گیرد.
بندکشی لبه‌دار
بندکشی لبه‌دار را می‌توان یکی از منحصربه‌فردترین انواع بندکشی آجرهای ساختمانی دانست. در این نوع بندکشی در وهله اول بندهای فرو رفته را با ملات کاملا پر می‌کنند. سپس بوسیله یک میله استیل و یا فلزی، لبه‌هایی مقعر را در وسط بندها ایجاد می‌کنند.
بندکشی شیب‌دار
نوع دیگری از بندکشی آجرهای ساختمانی، بندکشی شیب‌دار است. این نوع روش بندکشی با سایر انواع بندکشی‌ها تفاوت‌هایی دارد و بدین گونه است که به سمت بیرون شیب داده می‌شود.
برای این نوع بندکشی لازم است که ابتدا تمامی بندهای فرورفته کاملا با ملات پر شوند. سپس در حالتی که ملات هنوز مرطوب و تر است، بایستی بندهای افقی به کمک قلم بندکشی به اندازه 3تا 6 میلی‌متر به سمت داخل فشرده شوند.
انواع ملات برای بندکشی آجر
یکی از مهم‌ترین اصول در بندکشی آجر، استفاده از ملات بندکشی مناسب است. ملات‌ها با توجه به نوع کاربری آن‌ها دارای انواع مختلفی هستند که با توجه به نوع ساختمان در جاهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مهم‌ترین انواع ملات برای بندکشی آجرها عبارتند از:
پودر بندکشی آجرنما
یکی از انواع ملات برای بندکشی آجرها، پودر بندکشی آجرنما است. این نوع پودرها، دارای رنگ‌بندی متعددی هستند و با توجه به رنگ آجرنماها انتخاب می‌شوند. البته در بندکشی آجرنماها در فضای داخلی ساختمانها معمولا از سیمان سفید استفاده کرده و گاها با تضادی که با رنگ آجرنماها دارند، جلوه زیبایی را ایجاد می‌کنند.
از مهم‌ترین فواید پودرهای بندکشی آجرنماها، تسریع در عملیات بندکشی است. همچنین این پودرها از کیفیت بالاتری نسبت به ملات‌ها و سایر مصالح ساختمانی برخوردار هستند و ترک و انقباض نیز در این پودرها رخ نمی‌دهد.
از این رو استفاده از این پودرها در چند سال اخیر در ساختمان سازی بسیار شایع شده است.
ملات دوغاب (ماسه و سیمان)
ملات دوغاب یکی از قدیمی‌ترین انواع ملات برای بندکشی آجر است که موارد استفاده بی‌شماری دارد. ترکیبات ملات دوغاب متشکل از سیمان، آب و برخی دیگر از افزودنی‌های مورد نیاز است. ملات دوغاب دارای گرانروی بسیار بالایی است و همین موضوع سبب شده که از ملات دوغاب برای پر کردن درزهای خالی بین آجرنماها، کاشی‌ها، سرامیک‌ها و… استفاده کنند.
البته لازم به ذکر است که کارایی و موارد استفاده ملات دوغاب صرفا به موارد گفته شده معطوف نمی‌شود و از ملات دوغاب در مکان‌های دیگری همچون متروها، تونل‌ها، پیرامون لوله‌های گاز در میدان‌‌های حفاری نیز استفاده می‌کنند.
در چند سال اخیر انواع متعددی از دوغاب‌ها با رنگ‌های متعددی به بازار عرضه شدند که با توجه به کاربرد این دوغاب‌ها در مکان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال رنگ دوغاب‌های سیمانی با توجه به رنگ آجرنماها انتخاب می‌شوند.
بدیهی است که نحوه استفاده از ملات دوغاب با توجه به موارد استفاده آن‌ها متفاوت خواهد بود.
نکات مهم در بندکشی آجر
جهت انجام بندکشی صحیح و اصولی لازم است که برخی از نکات مهم و ضروری را مدنظر قرار داد. از مهم‌ترین نکات لازم جهت بندکشی صحیح و اصولی عبارتند از:
1) اولین نکته مهمی که در بندکشی آجر باید مدنظر قرار داده شود، این است که بندکشی آجرها را با فاصله 24 ساعته پس از اتمام آجرچینی بایستی انجام داد.
2) لازم و ضروری است که قسمت‌های آسیب دیده و ناهموار آجرها به وسیله چکش قلم‌زن جدا شده و سپس عملیات بندکشی آجر انجام شود.
3) باید پیش از اقدام به بندکشی آجرها، هرگونه آلودگی را از درزهای میانی آجرها خارج کرد.
4) مرطوب کردن قسمت‌هایی که قرار است بندکشی شوند از ضروریاتی است که حتما بایستی انجام شود.
5)دمای هوا نیز باید در هنگام بندکشی بین 5تا 35درجه‌سانتی‌گراد باشد. چراکه انجام عملیات بندکشی در هوای خیلی سرد امکان‌پذیر نیست و مشکلات عدیده‌ای را بوجود می‌آورد.
6) دقت و تبحر از اصول اصلی در هنگام عملیات بندکشی دیوار است. در واقع زیبایی و ظرافت بندکشی جز با دقت و تمرکز روی کار حاصل نمی‌شود و از طرفی دیگر چنانچه تبحر کافی در انجام عملیات بندکشی آجر نباشد، امکان نفوذ رطوبت به داخل درزهای دیوار وجود دارد.
7) در ترکیبات مواد لازم برای بندکشی آجر همچون آب و ماسه، بایستی دقت کافی داشت که خالص و عاری از هرگونه مواد آلی و ترکیبات اضافی باشند.
8) در انواع بندکشی آجر چه از نوع بندکشی برجسته و یا بندکشی فرورفته، نباید اجازه داد که آب برای مدت زمانی طولانی در آن باقی بماند.
9) معمولا به دلیل وجود برخی از ناخالصی‌های موجود در ملات‌ها، ممکن است بر روی آجرها شوره به‌وجود بیاید. در این مواقع به وسیله پلاک رزین و یا کیسه گونی می‌توان این شوره‌ها را از بین برد.
البته باید توجه شود که پیش از استفاده از پلاک رزین حتما لازم است که نما کاملا خشک شود. در غیر این صورت ممکن است نتیجه مطلوب حاصل نشود.
10) تمیز کردن ملات اضافی باقی مانده روی آجرها، پس از اتمام عملیات بندکشی یکی از اقدامات ضروری است. البته برای انجام این عمل به هیچ عنوان نباید از دستمال‌های مرطوب استفاده شود، بلکه نیاز یه ابزارهای مخصوص همچون قاشقک و یا برس‌های نرم مخصوص است. همچنین باید توجه شود که عملیات تمیز کردن ملات اضافی آجرها باید پیش از اینکه ملاک کاملا خشک شود انجام گیرد.
11) از دیگر اقدامات ضروری که حتما بایستی بعد از بندکشی آجرها انجام شود، آب‌پاشی بندها است. پس از انجام عملیات بندکشی آجرها بایستی تا 14 روز به طور مداوم روزی 3 تا 4 مرتبه حتما بندها آب‌پاشی شوند. این اقدام به قوام بیشتر بندکشی کمک قابل توجهی می‌کند و استحکام دیوار را بالاتر می‌برد.
12) در انجام عملیات بندکشی لازم و ضروری است که ابتدا ملات بر روی قلم مخصوص قرار گیرد و سپس در میان درزهای دیوار فرو برود. این کار بهترین و مناسب‌ترین روش بندکشی آجر محسوب می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله با عنوان بند کشی آجر چیست، ابتدا توضیح مختصری در مورد مفهوم بندکشی داده شد. سپس انواع بندکشی مورد بررسی قرار گرفت و در مورد نوع هر کدام نیز توضیحاتی داده شد. سپس انواع ملات‌ها برای بندکشی توضیح داده شدند. در نهایت نیز در باب نکات مهم و ضروری که بایستی در هنگام بندکشی آجر رعایت شوند، توضیحاتی داده شد.
بدیهی است که با توجه به شناخت انواع بندکشی آجرها و انواع ملات مورد نیاز، بهتر و دقیق‌تر می‌توان درباره نوع بندکشی آجرها تصمیم‌گیری کرد. از طرفی دیگر چنانچه تمامی نکات لازم در بندکشی آجرها رعایت شوند، استحکام و مقاومت آجرهای بندکشی شده بالاتر می‌رود و از مشکلات احتمالی همچون ترک خوردگی، انقباض نفوذ رطوبت و… تا حد قابل توجهی پیشگیری می‌شود.
برای خرید انواع آجر می‌توانید با مشاوران ما در پارس آجر تماس بگیرید.